Pizzo Calabro
| ||
 | ||
| Lando | Italio | |
| Regiono | Kalabrio | |
| Loĝantaro | 9059 (31-8-2020) | |
| Alto | 44 | |
Pizzo, (elp. picco), (ankaŭ konata kiel Pizzo Calabro), Pìzzu en la kalabria dialekto, estas itala urbeto en provinco Vibo Valentia de regiono Kalabrio. La urbo, "hejmlando" de la glaciaĵo "tartufo" (trufo), estas konata turisma centro.
Kompreni
[redakti]Pizzo estas mara vilaĝo sur terkapo en la centro de la Golfo de Sant'Eufemia. Ĝia marbordo konsistas el sablaj plaĝoj en iuj partoj kaj klifoj en aliaj. Sur la nordorienta marbordo, de la pinarbaro ĝis la fortikaĵo, estas preskaŭ 9 km da larĝaj sablaj plaĝoj. Fine de kvartalo Marinella leviĝas la monto Vibo. Pli sude, kie leviĝas la tufeca roko, sur kiu naskiĝis kaj disvolviĝis Pizzo, la marbordo fariĝas roka kun multaj golfetoj kaj areoj riĉaj je kavernoj, inkluzive de la Blua Groto.
En la centra areo estas la Marina, bela ĉemara feriejo kun nokta renkontiĝejo kaj ankaŭ la strando Seggiola, malgranda fjordo en la centro de la tufeca roko, sur kiu staras la Aragona Kastelo konstruita en la dua duono de la 15a jarcento de Ferdinando la 1-a de Aragono.
Historio
[redakti]
Malsame ol multajn aliajn kalabrajn lokojn, ne estas pruvoj de greka koloniigado en Pizzo, ankaŭ se kelkaj opinias ke Pizzo estis fondita de Nepeto en la tempo de Granda Grekio. La unuaj pruvoj de la ekzisto de Pizzo estas nur ekde 1300, kiam oni konstruis fortikaĵon kaj komunumo de baziliaj monakoj, dum spuroj restas sur la teritorio de antikva fiŝkaptista agado, precipe tinuso. La nomo Pizzo (= elstaranta punkto) perfekte taŭgas al la tufeca terkapo, kiu elstaras en la maron, leviĝante de la enfluejo de la rivero Angitola, ĝis la strando Marina, kie la malgranda aragona fortikaĵo, konata hodiaŭ kiel "Kastelo Murat", pro la tragikaj eventoj de la 13a de oktobro 1815. Ĝuste en la aragona kastelo, estis kaptita kaj poste kondamnita al morto Gioacchino Murat, reĝo de Napolo kaj bofrato de Napoleono Bonaparte. Li estis pafmortigita la 13-an de oktobro 1815, post kelkaj tagoj da malliberigo kaj proceso en la ĉefa halo de la kastelo kaj tiam estis entombigita en la preĝejo San Giorgio. Ene de la Kastelo troviĝas la provinca muzeo Murat.
La bonega pozicio kaj la kastelo favoris la kreskon de la fiŝkaptista vilaĝo, ankaŭ pro la sukcesa tinus-fiŝkaptado. Dum jarcentoj, kaj ĝis la sepdekaj jaroj, la tinuso-fiŝkaptado estis tre grava en la golfo de Sant'Eufemia; ĉi tie ekestis la famaj "tinuskasteloj" de Bivona kaj Pizzo. Tuj apud la Preĝejo de Piedigrotta, en la strando nomita Prangi, en la areo nomata Centofontano, pro la ankoraŭ nuna ekzisto de multaj fontoj de dolĉa akvo, la fiŝkaptistoj metis la kaptilon tenita per kabloj kiuj komenciĝis de la rokoj sur la tero, sub la nuna Preĝejo de San Francesco di Paola. En la rokoj en la maro restas la spuroj de ĉi tiu agado. Hodiaŭ kvin longaj perpendikularaj pilastroj aperas mergitaj en la maro, en la loko Prangi/CentoFontane/Grotta de la Bovo.
En la areo Piedigrotta/Prangi preskaŭ kolapsis la kavernoj de la Bovo (oni supozas, ke ankoraŭ ekzistas la monaka foko, nomata marbovo - de tie la nomo), kaj de la Saracenoj. La kaverno de la saracenoj, grandega, en la tempo de la saracenaj piratoj, estis uzita de la piratoj kiel kaŝa deponejo. Ĉi tio eblas konsiderante, ke tiu marborda regiono restis senhomigita dum jarcentoj ĝuste pro la senĉesa agado de piratoj okupitaj pri kapto de sklavoj. Pizzo estis fama en la burbona periodo kiel la alvenpunkto de la poŝta ŝipo de Napolo, eĉ se ĝi ne havis veran havenon, kaj pro la fiŝoj, ĉefe tinusoj, freŝaj aŭ en oleo. Laŭdire la burbonaj reĝoj ofte petis tinusojn kaj aliajn fiŝojn de Pizzo.
Klimato
[redakti]La averaĝa temperaturo de la plej malvarmaj monatoj, januaro kaj februaro, staras ĉe + 12.2° C; tiu de la plej varma monato, aŭgusto, estas + 26,3° C.
La pluvaj jaraj mezumoj estas ĉirkaŭ 550 mm kaj estas distribuitaj averaĝe en 73 tagoj, kun longedaŭra minimumo en somero kaj modera pinto inter aŭtuno kaj vintro.
Eniri
[redakti]
Turistoj, kun bazo en Pizzo, povas facile atingi kaj uzi la proksiman kaj larĝan areon de la tuta provinco Vibo Valentia, kaj la maron kaj la landinternon.
Eniri avie
[redakti]La relativa proksimeco (30 & nbsp; km) de la flughaveno Lamezia Terme igas Pizzo facile atingebla el la tuta Italujo kaj Eŭropo.
Eniri trajne
[redakti]La fervojo pasis tra Pizzo dum pli ol jarcento, kun la malnova linio kuranta de la stacidomo "Eccellente" al Tropea, haltante ekskluzive ĉe la suda fino de la centro. La nova stacidomo "Vibo Valentia-Pizzo", parto de la linio "Direttissima", komune kun Vibo Valentia, leviĝas sur la monto, pli enlanden, inter Pizzo kaj Vibo.
Eniri buse
[redakti]Transportiĝi
[redakti]Transportiĝi perpiede
[redakti]Publika transporto
[redakti]Transportiĝi aŭte
[redakti]La Aŭtovojo A3 havas elirejon ĉe Pizzo, kiu estas vaste uzata por atingi Tropea kaj la marbordon de Capo Vaticano.
Vidi
[redakti]Fari
[redakti]
Iuj turismaj vilaĝoj sur la marbordo norde de Pizzo estas tre aktivaj, dum la restoracioj de la Marina kaj la glaciaĵ-vendejoj de la Lido estas laŭsezone okupataj en la urbo. Lastatempe la vilaĝoj de la marbordo estas loĝataj de ne-sezona turismo venanta de orientaj kaj nordeŭropaj landoj. La preĝejo de Piedigrotta kaj la centro allogas la tagan turismon, venantan de la vilaĝoj Tropea kaj la vatikana marbordo. Sed kompreneble la somero restas la ĉefa turisma sezono.
Lerni
[redakti]Labori
[redakti]Aĉeti
[redakti]Vendejaroj
[redakti]Manĝi
[redakti]
Tipaj por la teritorio estas la "trufoj de Pizzo" (glaciaĵoj), aliaj tradiciaj manĝajoj estis la pekteno-fiŝoj, la tinuso de Pizzo, la frago kaj la "zibibbo" (speco de blanka vinbero).
