La turka (turke: Türkçe) estas la plej parolita de la tjurkaj lingvoj kaj estas la oficiala lingvo de la Turka Respubliko kaj la kunoficiala lingvo de Kipro, sed estas parolita kaj utila nur en Norda Kipro. Ĝi ankaŭ estas agnoskita minoritata lingvo en Kosovo, Nord-Makedonio, kaj Rumanio. Ĝiaj plej proksimaj vivataj parencoj estas aliaj tjurkaj lingvoj kiuj estas parolitaj en sudokcidenta, centra, kaj norda Azio; kaj ĝis ia grado estas parolita en sudokcidenta Eŭropo (la Balkana duoninsulo). Ekster Turkio mem, havi scion pri la turka estas helpema en apudaj landoj, precipe en la Balknaj landoj de Kosovo, Nord-Makedonio, kaj Bulagario kie estas multsignifaj turkaj komunumoj, kaj ĝis ia grado en Azerbajĝano, kie la turka ankaŭ estas iom komprenebla kun la azerbajĝana. Ĝi ankaŭ estas parolita de multsignifa minoritato en Germanio, kiu havas grandan turkan anmigrantan komunumon. Kvankam la homoj kiuj estas zelotoj de Centra Azio parolas tjurkajn lingvojn, la similecoj inter la kazaĥa kaj la turka (ekzemple) nur estas rudimentaj.
Prononcado
[redakti]Prononcado de la turka ŝajnas malfacilega al neindiĝenaj parolantoj, ĉar multe da la vortoj estas longegaj kaj aspektas kiel langrompiloj. Sed kun iom da ekzercado, la prononcado plifaciliĝas. La literumado de la turka estas fonetika kiel Esperanto, do tuj kiam oni scias la prononcadon de ĉiu litero, la legado ne estu problemo, ĉar ĉiaj vortoj estas prononcitaj precize kiel ili estas skribitaj. Tamen, la turka havas iom da vokalaj sonoj kiuj ne estas konataj en multaj aliaj lingvoj, do ili povas esti malfacilaj por lerni.
Vokaloj
[redakti]
La harmonio de vokaloj La turka havas maloftan trajto kiu nomiĝas vokala harmonio, kiu intencas ke la vokaloj (a, e, i, ı, o, ö, u, ü) neniam povas esti trovitaj unu apud la alia en la sama vorto, krom iom da fremdvortoj, plejparte el la araba. |
La turkaj vokaloj estas
- A - mallonga sono, kiel a en apud
- E - mallonga sono, kiel e en esti
- İ - kiel i en inter
- I - la mallonga "ŝvaa" (ə) vokalo. Ĉi tiu sono ne ekzistas en Esperanto. Ĝi sonas inter "a" kaj "e"
- O - kiel o en okulo
- Ö - ĉi tiu sono ne ekzistas en Esperanto. Ĝi estas prononcita kiel "ö" de la germana. Ĝia prononco estu kiel lip-rondigita "e"
- U - mallonga sono kiel u en urbo
- Ü - ne ekzistas en Esperanto. Ĝi estas prononcita kiel "ü" de la germana. Ĝia prononco estu kiel lip-rondigita "i"
Ankaŭ memoru ke, minuskle la du literoj İ kaj I aspektas malsamaj. La minuskla formo de İ estas i, kaj la minuskla formo de I estas ı.
Konsonantoj
[redakti]- B - kiel bona
- C - kiel ĝ en ĝusta
- Ç - kiel ĉ en ĉar
- D - kiel doktoro
- F - kiel fari
- G - kiel ganto
- Ğ - silenta litero, ku intencas plilongigi la antaŭan vokalon
- H - kiel horo
- J - kiel ĵ en aĵo
- K - kiel koloro
- L - kiel limo
- M - kiel mano
- N - kiel nomo
- P - kiel porti
- R - ĉi tiu sono ne ekzistas en Esperanto. Ĝi estas malfacila konsonanto en la turka. Ĝi sonas inter "d" kaj "t" esperante
- S - kiel suno
- Ş - kiel ŝ en ŝati
- T - kiel tuta
- V - proksimume inter "v" kaj "ŭ" esperante
- Y - kiel j en jaro
- Z - kiel z en zorgi
Komunaj diftongoj
[redakti]Listo de frazoj
[redakti]Bazaj
[redakti]
Kutimaj surskriboj
|
- Saluton. (Formala)
- Merhaba. (mer ha ba)
- Saluton. (Neformala)
- Selam. (sel am)
- Kiel vi fartas? (Formala/plurala)
- Nasılsınız? (na sal san az)
- Kiel vi fartas? (Neformala/singulara)
- Nasılsın? (na sal san)
- Kiel vi fartas? (Tre neformala, lingva kuntiriĝo de "Ne haber?", laŭvorte "Kio estas nova?")
- N'aber? (na ber)
- Mi fartas bone, dankon.
- İyiyim, teşekkürler. (i ji jim, te ŝek ur ler)
- Kiel vi nomiĝas? (Formala)
- Adınız nedir? (ad an az ne dir)
- Mi nomiĝas ______.
- Adım ______. (Ad am ______.) Benim adım ______. (Ben im ad am ______.)
- Mi ĝojas ekkoni vin!
- Memnun oldum. (mem nun ol dum)
- Bonvolu.
- Lütfen. (lut fen) (vi ne devas uzi ĉi tiun vorton por esti ĝentila; ĝi estas uzita por emfazo kiel petegado aŭ ordonado)
- Dankon.
- Teşekkür ederim. (te ŝek ur e der im)
- Nedankinde.
- Bir şey değil. (bir ŝej de jil)
- Jes.
- Evet. (e vet)
- Ne.
- Hayır. (ha jar)
- Pardonu min. (atingi atenton / ĝentila)
- Bakar mısınız? (ba kar ma sa naz)
- Pardonu min. (peti pardonon)
- Afedersiniz. (af fer der sin niz)
- Mi bedaŭras.
- Özür dilerim. (u zur di le rim)
- Mi bedaŭras.
- Pardon. (par don)
- Ĝis la revido. (formala/plurala, uzita de le homo kiu foriras)
- Hoşçakalın. (hoŝ ĉa kalan)
- Ĝis. (neformala/singulara, uzita de la homo kiu foriras)
- Hoşçakal. (hoŝ ĉa kal)
- Adiaŭ. (uzita de la homo kiu restas)
- Güle güle. (gule gule)
- Mi ne [bone] parolas la turkan.
- [İyi] Türkçe konuşamıyorum. ([i ji] turk-ĉe konuŝa-me-jur-um)
- Ĉu vi parolas Esperanton/la anglan? (formala/plurala)
- [Esperanto/İngilizce] biliyor musunuz? ([esperanto/in gliz ĝe] bi li jor mu su nuz)
- Ĉu estas iu ĉi tie, kiu parolas Esperanton/la anglan?
- Burada [Esperanto/İngilizce] konuşan birisi var mı? (bur-a-da [esperanto/in gliz ĝe] ko nu ŝan bi ri se ŭurm)
- Helpon!
- Yardım! (jar dam)
- Bonan matenon.
- Günaydın. (gun aj dan)
- Bonan tagon. (ofta saluto tra la tuta tago)
- İyi günler. (i ji gun ler)
- Bonan vesperon.
- İyi akşamlar. (i ji ak ŝam lar)
- Bonan nokton.
- İyi geceler. (i ji ge ĝej ler)
- Mi ne komprenas.
- Anlamıyorum (an-la-ma-jur-um), Anlamadım (an la ma dam)
- Kie estas la necesejo?
- Tuvalet nerede? (tu va let ner e de)
Problemoj
[redakti]- Lasu min.
- ( )
- Ne tuŝu min.
- ( )
- Mi telefonos policon.
- ( )
- Polico!
- ( )
- Haltu! Ŝtelisto!
- ( )
- Mi bezonas vian helpon.
- ( )
- Estas urĝa / kriza situacio.
- ( )
- Mi perdiĝis.
- ( )
- Mi perdis mian valizon.
- ( )
- Mi perdis mian monujon.
- ( )
- Mi estas malsana.
- ( )
- Mi vundiĝis.
- ( )
- Mi bezonas kuraciston.
- ( )
- Ĉu mi rajtas uzi vian telefonon?
- ( )
Numeroj
[redakti]- 1
- ( )
- 2
- ( )
- 3
- ( )
- 4
- ( )
- 5
- ( )
- 6
- ( )
- 7
- ( )
- 8
- ( )
- 9
- ( )
- 10
- ( )
- 11
- ( )
- 12
- ( )
- 13
- ( )
- 14
- ( )
- 15
- ( )
- 16
- ( )
- 17
- ( )
- 18
- ( )
- 19
- ( )
- 20
- ( )
- 21
- ( )
- 22
- ( )
- 23
- ( )
- 30
- ( )
- 40
- ( )
- 50
- ( )
- 60
- ( )
- 70
- ( )
- 80
- ( )
- 90
- ( )
- 100
- ( )
- 200
- ( )
- 300
- ( )
- 1,000
- ( )
- 2,000
- ( )
- 1,000,000
- ( )
- 1,000,000,000
- ( )
- 1,000,000,000,000
- ( )
- linio / numero _____ (trajno, aŭtobuso, ktp.)
- _____ ( _____)
- duono
- ( )
- malpli (multe)
- ( )
- pli (multe)
- ( )
Tempo
[redakti]- nun
- ( )
- poste
- ( )
- antaŭe
- ( )
- baldaŭ
- ( )
- mateno
- ( )
- antaŭtagmezo
- ( )
- posttagmezo
- ( )
- vespero
- ( )
- nokto
- ( )
Horloĝa tempo
[redakti]- je la unua horo matene
- ( )
- je la dua horo matene
- ( )
- tagmezo
- ( )
- je la unua horo posttagmeze
- ( )
- je la dua horo posttagmeze
- ( )
- noktomezo
- ( )
Daŭro
[redakti]- _____ minuto(j)
- _____ (_____ )
- _____ horo(j)
- _____ (_____ )
- _____ tago(j)
- _____ (_____ )
- _____ semajno(j)
- _____ (_____ )
- _____ monato(j)
- _____ (_____ )
- _____ jaro(j)
- _____ (_____ )
Tagoj
[redakti]- hodiaŭ
- ( )
- hieraŭ
- ( )
- antaŭhieraŭ
- ( )
- morgaŭ
- ( )
- postmorgaŭ
- ( )
- ĉi tiun semajnon
- ( )
- lastan semajnon
- ( )
- venontan semajnon
- ( )
- lundo
- ( )
- mardo
- ( )
- merkredo
- ( )
- ĵaŭdo
- ( )
- vendredo
- ( )
- sabato
- ( )
- dimanĉo
- ( )
Monatoj
[redakti]
- Januaro
- ( )
- Februaro
- ( )
- Marto
- ( )
- Aprilo
- ( )
- Majo
- ( )
- Junio
- ( )
- Julio
- ( )
- Aŭgusto
- ( )
- Septembro
- ( )
- Oktobro
- ( )
- Novembro
- ( )
- Decembro
- ( )
Skribi tempon kaj daton
[redakti]<! - Donu ekzemplojn kiel skribi horloĝajn tempojn kaj datojn. ->
Koloroj
[redakti]- nigra
- ( )
- blanka
- ( )
- griza
- ( )
- ruĝa
- ( )
- blua
- ( )
- flava
- ( )
- verda
- ( )
- oranĝa
- ( )
- purpura
- ( )
- bruna
- ( )
Transporto
[redakti]Aŭtobuso kaj trajno
[redakti]- Kiom kostas bileto al _____?
- _____ ( _____)
- Mi volus bileton al _____.
- _____ ( _____)
- Kien iras ĉi tiu trajno/aŭtobuso?
- ( )
- Kie estas la trajno/aŭtobuso al _____?
- _____ ( _____)
- Ĉu tiu (ĉi) trajno/aŭtobuso haltos en/ĉe _____?
- _____ ( _____)
- Kiam forveturos la trajno/aŭtobuso al _____?
- _____ ( _____)
- Kiam tiu (ĉi) trajno/aŭtobuso alvenos al _____?
- _____ ( _____)
Direktoj
[redakti]- Kiel mi povas atingi ______?
- _____ ( _____)
- ...la trajnan stacion?
- ( )
- ...la aǔtobusan stacion / haltejon?
- ( )
- ...la flughavenon?
- ( )
- ...urbocentron?
- ( )
- ...la junularogastejon?
- ( )
- ... la hotelon ______?
- _____ ( _____)
- ...la _____ konsulejo?
- _____ ( _____)
- Kie estas multaj _____?
- _____ ( _____)
- ...hoteloj?
- ( )
- ...restoracioj
- ( )
- ...trinkejoj
- ( )
- ...vidindaĵoj
- ( )
- Ĉu vi povas montri al mi sur la mapo?
- ( )
- strato
- ( )
- Turnu maldekstren.
- ( )
- Turnu dekstren.
- ( )
- maldekstre
- ( )
- dekstre
- ( )
- rekte antaŭen
- ( )
- al la ______
- _____ ( _____)
- preter la ______
- _____ ( _____)
- antaǔ la ______
- _____ ( _____)
- Rigardu al la ______.
- _____( _____)
- vojkruciĝo
- ( )
- nordo
- ( )
- sudo
- ( )
- oriento
- ( )
- okcidento
- ( )
Taksio
[redakti]- Taksio!
- ( )
- Bonvolu veturigi min al ______.
- _____ ( _____)
- Kiom kostas veturo al ______?
- _____ ( _____)
- Bonvolu veturigi min tien.
- ( )
Loĝado
[redakti]- Ĉu vi havas disponeblan ĉambron?
- ( )
- Kiom kostas ĉambro por unu persono/du personoj?
- ( )
- Ĉu la ĉambro estas kun _____?
- _____ ( _____)
- ...litotuko?
- ( )
- ...banejo?
- ( )
- ...telefono?
- ( )
- ...televido?
- ( )
- Ĉu mi povas vidi la ĉambron unue?
- ( )
- Ĉu vi havas iun _____
- _____ ( _____)
- ...pli silentan?
- ( )
- ...pli vastan?
- ( )
- ...pli puran?
- ( )
- ...pli malmultekostan?
- ( )
- Bone, mi prenas ĝin.
- ( )
- Mi restos por _____ nokto(j).
- _____ ( _____)
- Ĉu vi povas sugesti al mi alian hotelon?
- ( )
- Ĉu vi havas _____
- _____ ( _____)
- ...sekurŝrankon?
- ( )
- ...ŝlosujon?
- ( )
- Ĉu la prezo inkluzivas matenmanĝon/vespermanĝon?
- ( )
- Kiam estas matenmanĝo/vespermanĝo?
- ( )
- Bonvolu purigi mian ĉambron.
- ( )
- Ĉu vi povus veki min je _____?
- _____ ( _____)
- Mi volas elhoteliĝi.
- ( )
Mono
[redakti]- Ĉu mi povas uzi usonan/aŭstralan/kanadan dolaron?
- ( )
- Ĉu mi povas uzi euron?
- ( )
- Ĉu mi povas uzi japanan enon?
- ( )
- Ĉu mi povas uzi britan pundon?
- ( )
- Ĉu mi povas uzi svisan/afrikan/pacifikan frankon?
- ( )
- Ĉu mi povas uzi dinaron?
- ( )
- Ĉu mi povas uzi kreditkarton?
- ( )
- Ĉu vi povas ŝanĝi mian monon?
- ( )
- Kie oni povas ŝanĝi mian monon?
- ( )
- Ĉu vi povas ŝanĝi mian vojaĝantoĉekon?
- ( )
- Kie oni povas ŝanĝi mian vojaĝantoĉekon?
- ( )
- Kia estas la kurzo?
- ( )
- Kie estas bankaŭtomato?
- ( )
Manĝado
[redakti]- Tablon por unu persono/du personoj, bonvolu.
- ( )
- Mi petas la menuon.
- ( )
- Ĉu mi povas enrigardi kuirejon?
- ( )
- Ĉu vi povas rekomendi al mi?
- ( )
- Ĉu vi havas lokan specialaĵon?
- ( )
- Mi estas vegetarano.
- ( )
- Mi estas vegano.
- ( )
- Mi manĝas nur koŝere.
- ( )
- Mi ne manĝas _____.
- ( )
- ...viandon.
- ( )
- ...fiŝaĵon.
- ( )
- ...marbestojn.
- ( )
- ...ovaĵon.
- ( )
- ...laktaĵon.
- ( )
- ...glutenon.
- ( )
- ...tritikaĵojn.
- ( )
- ...nuksojn.
- ( )
- ...arakidojn.
- ( )
- ...sojaĵon.
- ( )
- Bonvolu ne uzi oleon/buteron/ŝmalcon.
- ( )
- komuna manĝo
- ( )
- manĝo laŭ la karto
- ( )
- matenmanĝo
- ( )
- tagmanĝo
- ( )
- manĝaĵeto
- ( )
- vespermanĝo
- ( )
- _____, bonvolu,
- ... _____ ( )
- Manĝaĵon entenantan _____, bonvolu.
- ( )
- kokaĵo/n
- ( )
- bovaĵo/n
- ( )
- fiŝaĵo/n
- ( )
- ŝinko/n
- ( )
- kolbaso/n
- ( )
- fromaĝo/n
- ( )
- ovo/n
- ( )
- salato/n
- ( )
- (kruda/n) legomo/n
- ( )
- (kruda/n) frukto/n
- ( )
- pano/n
- ( )
- toasto/n
- ( )
- nudelo/n
- ( )
- rizo/n
- ( )
- fazeolo/n
- ( )
- Mi petas unu glason da _____.
- _____ ( _____)
- Mi petas unu kalikon da _____.
- _____ ( _____)
- Mi petas unu botelon da _____.
- _____ ( _____)
- kafo
- ( )
- teo
- ( )
- suko
- ( )
- akvo
- ( )
- kranakvo
- ( )
- gasa akvo
- ( )
- sengasa akvo
- ( )
- biero
- ( )
- ruĝa/blanka vino
- ( )
- Mi petas iomon da _____.
- _____ ( _____)
- salo
- ( )
- pipro
- ( )
- Pardonon, kelnero?
- ( )
- Mi finmanĝis.
- ( )
- Ĝi estis bongusta.
- ( )
- Bonvolu forporti la telerojn.
- ( )
- Mi volas pagi. / La kalkulon, bonvolu.
- ( )
Trinkado
[redakti]- Ĉu vi servas alkoholaĵojn?
- ( )
- Ĉu vi servas al tablo?
- ( )
- Bieron / Du bierojn, bonvolu.
- ( )
- Unu glason da ruĝa/blanka vino, bonvolu.
- ( )
- Unu kruĉon, bonvolu.
- ( )
- Unu botelon, bonvolu.
- ( )
- _____ kaj _____, bonvolu.
- ( )
- viskio/n
- ( )
- vodko/n
- ( )
- rumo/n
- ( )
- akvo/n
- ( )
- mineralakvo/n
- ( )
- sodakvo/n
- ( )
- tonikakvo/n
- ( )
- oranĝa/n suko/n
- ( )
- kolao/n
- ( )
- Ĉu vi havas drinkejajn manĝetojn?
- ( )
- Unu plian, bonvolu.
- ( )
- Plian vicon, bonvolu.
- ( )
- Kiam estas fermtempo?
- ( )
- Je via sano!
- ( )
Aĉetado
[redakti]- Ĉu vi havas ĉi tiun en mia grandeco?
- ( )
- Kiom ĝi kostas?
- ( )
- Ĝi estas tro kosta.
- ( )
- Ĉu vi akceptas _____?
- ( )
- multekosta
- ( )
- malmultekosta
- ( )
- Mi ne povas pagi ĝian koston.
- ( )
- Mi ne volas ĝin.
- ( )
- Vi fraŭdas min.
- ( )
- Mi ne interesiĝas.
- ( )
- Bone, mi aĉetos ĝin.
- ( )
- Mi petas sakon?
- ( )
- Ĉu vi povas sendi ĝin (eksterlanden)?
- ( )
- Mi bezonas _____.
- ( )
- ...dentpasto/n.
- ( )
- ...dentbroso/n.
- ( )
- ...tamponoj/jn.
- ( )
- ...sapo/n.
- ( )
- ...ŝampuo/n.
- ( )
- ...medikamento/n por doloro.
- ( )
- ...medikamento/n por malvarmumo.
- ( )
- ...medikamento/n por stomako.
- ( )
- ...razilo/n.
- ( )
- ...pluvombrelo/n.
- ( )
- ...sunŝirma/n kremo/n / oleo/n.
- ( )
- ...poŝtkarto/n.
- ( )
- ...poŝtmarko/n.
- ( )
- ...baterioj/jn.
- ( )
- ...skribopapero/n.
- ( )
- ...plumo/n.
- ( )
- ...libro/n en la _____ lingvo.
- ( )
- ...gazeto/n en la _____ lingvo.
- ( )
- ...ĵurnalo/n en la _____ lingvo.
- ( )
- ..._____-Esperanta/n vortaro/n.
- ( )
Ŝoforado
[redakti]- Mi volas lui aŭton.
- ( )
- Ĉu mi povas akiri asekuron?
- ( )
- haltu (signo)
- ( )
- unudirekta strato
- ( )
- malrapide
- ( )
- ne parku
- ( )
- limo de rapideco
- ( )
- benzinstacio
- ( )
- benzino
- ( )
- dizeloleo
- ( )
Aŭtoritato
[redakti]- Mi faris nenion malbonan.
- ( )
- Tio estis miskompreno.
- ( )
- Kien vi kondukas min?
- ( )
- Ĉu mi estas arestita?
- ( )
- Mi estas civitano de _____.
- _____ ( _____)
- Mi volas paroli kun la _____ ambasadejo / konsulejo.
- _____ ( _____)
- Mi volas konsulti advokaton.
- ( )
- Ĉu mi nun nur pagos monpunon?
- ( )