Angolo

Angolo (AO)

Ĉefurbo

Luando

Areo

1 246 700 km²

Loĝantaro

33 000 000

Monunuo

angola kvanzo (AOA)

Elektro

200V/50Hz

Tel. antaŭkodo

+244

Horzono

UTC+1

Angolo estas lando en Centra Afriko.

Kompreni[redakti]

La angola popolo konsistas el stoikuloj. Ili havas profundan komprenon de pacienco, kaj evitas kulpigi, pro la malfacilaĵoj kiujn la lando alfrontas, la fakton ke estis milito. Fakte, angolanoj kondutas kvazaŭ ne estis milito kvankam la intercivitana milito finiĝis nur en 2002, kaj do ĝia memoro kuŝas profunde en la menso de ĉiu angolano. Muziko estas la koro kaj animo de ĉiu angolano, kaj ĝi povas esti aŭdita ie ajn. La lando havas larĝan gamon de muziko, ĉefe Kuduro, Kizomba, Semba, kaj Tarrachinha, (tiu ĉi lasta pli malĉasta ol la aliaj). Entute, eblas diri ke angolanoj estas amuzaj kaj amaj homoj kun soifo de pli da kio la vivo povas doni.

Historio[redakti]

La teritorio de Angolo estas loĝata ekde la Paleolitiko, kaj gastigis grandan varion de etnoj, triboj kaj regnoj, inter kiuj la plej grava estis tiu de Kongo.

Nzinga Mbande estis reĝino (Ngola) de la afrikaj ŝtatoj Ndongo (1624-1663) kaj Matamba (1631-1663) en la nuna Angolo. Ŝi estis fama pro sia milita kaj diplomatia talentoj kaj estas konsiderata simbolo de sendependeco en Angolo.

Sekve de la okupado de la portugaloj, inter la 16-19-aj jarcentoj 3 milionoj da milit-prizonuloj estis senditaj kiel sklavoj al Amerikoj.

Ekde 1975 Angolo iĝis sendependa; komencis tamen intercivitana milito kiu finiĝis nur en 2002.

La loĝantaro havas altan kreskorapidecon. La angola loĝantaro kreskis preskaŭ sesoble en la pasinta duonjarcento, de malabundaj 5 milionoj en 1960 ĝis ĉirkaŭ 33 milionoj nuntempe. Tamen, la vivdaŭro restas tre malalta.

Geografio[redakti]

La oceana bordo estas 1650 km-ojn longa, apude estas 20–160 km-ojn larĝa ebenaĵo, duone dezerto. Interne de la lando estas altebenaĵo 1500–2000 m-ojn alta. La plej alta monto estas Morro Moco 2620 m-ojn alta.

Etnoj[redakti]

(vidu la mapon)

Komuniki[redakti]

Parolataj lingvoj:

La portugala (oficiala) estas patrinlingvo de 30% de la loĝantaro; La nacia lingvo kun la plej multaj parolantoj estas la umbunda, parolata en la sud-centra regiono. Kimbunda, estas parolata en la nord-centra regiono; aliaj bantuaj dialektoj estas la konga en la nordo kaj ĉokŭa en la oriento. En la sudo troviĝas ankaŭ malgrandaj grupoj ne-bantuaj kiuj parolas la kojsana.

Regionoj[redakti]

Provincoj[redakti]

Angolo havas 18 provincojn (inkuzive de la enklavo de Kabinda), vidu la mapojn:

Urboj[redakti]

Luando (6,8 milionoj da loĝantoj).

Esperantaj urboj[redakti]

Aliaj cellokoj[redakti]

Klimato[redakti]

Danke al la altitudo, kaj kvankam situanta en tropika zono, la klimato en Angolo estas entute modera. Averaĝaj temperaturoj ĉe la marbordo varias de ĉirkaŭ 16 °C vintre kaj 23 °C somere.

La pli granda parto de Angolo havas du sezonojn:

pluvan sezono de novembro ĝis aprilo

sekan sezono, konata kiel "Cacimbo", de majo ĝis oktobro, pli seka, kun pli malaltaj temperaturoj.

La marbordo havas altajn pluvokvantojn, malpliiĝantaj de nordo al sudo

la interna zono dividiĝas en tri areoj:

Norda, kun alta pluvo kaj altaj temperaturoj Centra Altebenaĵo, kun seka sezono kaj averaĝaj temperaturoj de la ordo de 19° C Sude, kun tre altaj termikaj ekskursoj pro la proksimeco de la dezerto Kalahari